Bazalt Üretimi: Bazalt ocağında bazalt blok veya bazalt molozlar, izleme atılarak patoz ile patlatma tekniği ile ana kayaçtan kopartılır. Bu işlemde hedef kullanılan kamaların izini takip ederek blok veya molozları olabilidiğince bütüncül ve kesim işlemi için elverişli bir biçimde temin etmektir. Daha sonra bu bu moloz veya bloklar ekskavatör yardımı ile ana kayaçtan kopartılır ve yüklemeye hazır hale getirilir. Büyük bloklar ekskavatörün kırıcısı ve kamalama yöntemi ile tır kasasına yüklemeye uygun bir ölçüye getirilir.
Ocakta çıkartılan bazalt bloklar kalitesive ebatları doğrultusunda sınıflandırılarak ST kesim (plaka üretimi), bazalt bordür veya bazalt yağmur oluğu, bazalt duvar taşı veya bazalt küp taş üretimi için sınıflandırılır. Aşağıda Bu saydığımız bazalt ürünlerine uygun blok görseli mevcuttur.
Diğer yandan büyük plaka kesimine uygun katraklık bloklar da ebatlanarak bazalt fabrikaları için işleme alınır. Aşağıda katraklık bazalt bloklarına uygun bir örnek verilmiştir.
Bazalt bloklar sahadan tırlar vasıtasıyla fabrikalara taşınır.
Tırlarla bazalt üretim tesislerine sevkedilen bloklar tesise getirildikten sonra portal vinçler marifetiyle indirilerek kesim mekinelerinin altına sürülmektedir.
Bazalt kesimi yapan makinelerde bazalt taşlar istenilen ölçüye göre kesilir. Bazalt bordür, bazalt yağmur oluğu ve kesilmiş küp taş üretimi için tek bıçaklı ST ler tercih edilir. Aşağıda tek bıçaklı bazalt ST görseli mevcuttur.
Ham, patinatolu, honlu veya kumlu bazalt döşeme üretimi için çoklu bazalt ST leri tercih edilmektedir. Bu makinedeki üretim mantığı bazalt bloğuna aynı anda birçok testerenin kesim hamlesi gerçekleştirmesidir. Çoklu bazalt makinesi bir vardiyada ortalama 500 m2 bazalt karo üretimi gerçekleştirmektedir.
Genel olarak döşeme amaçlı üretilen bazalt karolar kimi özel projelerde mekanik duvar kaplaması olarak da tercih edilmektedir. Döşeme amaçlı üretilen bazalt karolar 3 cm kalınlığında 30 X Serbest Boy, 30 X 60 cm ve 40×40 cm gibi ölçülerde ebatlanırken mekanik kaplama için 40×80 veya 50×100 cm gibi ölçülerde üretilmektedir. Bu ürünlerin yüzey işlemi büyük istisnalar dışında patinatoludur. Aşağıda patinatolu bazalt taşına uygun bir örnek mevcuttur.
Bu üretimin dışında büyük plakalar kesmek amaçlı (70 cm yükseklik üzeri) olarak katrak plaka üretimi yapılmaktadır. Bu üretim için büyük bloklar kullanılır ve lamalı katrak kesim makineleri kullanılmaktadır. Aşağıda katrak kesim makinesi görüntüsü mevcuttur.
Katrak makinesinde genelde 200 cm üzeri yükseklik ve 300 cm üzeri boy ebatlarında plakalar ekde edilir. Genelde 2 veya 3 cm kalınlığında olan bu plakalar tercihe göre köprü kesme makinesinde kenarları temizlenerek düzgün plakalar halinde veya doğal ebatlarına göre satışa sunulmaktadır. Aşağıda kenarları temizlenmiş bazalt plakaya uygun bir örnek görsel mevcuttur.
Plakalar honlu veya patinato işlemine tabi tutularak satışa sunulmaktadır. Bu işlem silim makinesinde abrasiflerin yerine honlama veya patinatoya uygun fırçalar takılarak gerçekleştirilir. Aşağıda bu işleme uygun bir proses örneği içeren görsel mevcuttur.
Bazalt plakalar genelde büyük ebat merdiven basamağı, sahanlık, pencere altı denizlik, mutfak veya banyo tezgahı ve asansör sövesi gibi alanlarda kullanılmak amacıyla üretilmektedir. Aşağıda bu ürnekler mevcuttur.
Bazalt merdiven basamağı
Bazalt pencere altı denizlik
Bazalt harpuşta
Bazalt banyo tezgahı
Katrak makinesi ile üretilen bu ürünler dışında bazalt taşı, dış mekan çevre düzenlemeleri ve yapısal peyzaj uygulamalarında en çok tercih edilen doğal taş çeşitlerindendir. Dış mekanda kullanılan bu ürünleri şu şekilde sıralayabiliriz:
1- Bazalt bordür
Bazalt bordürler genellikle 10 veya 15 cm kalınlığında 20 veya 25 cm yüksekliğinde ve 50 cm uzunluğunda ebatlanda üretilirler. Ayrıca üst dış kenarında 3 veya 5 cm genişliğinde pah işlemine tabi tutulur. Bazalt bordürlere pah yapılmasının amacı taşı dış darbelerden korumak ve olası taşıt darbelerinde araç lasitklerine zarar vermemektir.
2- Bazalt yağmur oluğu
Bazalt yağmur olukları bazalt bordüre akuple olarak kullanılır ve yağmur/kar sularını kanalizasyona taşımak amacıyla üretilir. Genel olarak bazalt yağmur olukları 6 veya 8 cm kalınlığında, 20 veya 25 cm genişliğinde ve 50 cm uzunluğunda üretilmektedir.
3- Tamburlu bazalt
Tamburlu bazalt küp taşlar, çoklu ebatlama makinesinde ebatlandıktan sonra eskitme çanaklarında kenarları eskitilmek suretiyle üretilmektedirler. Genel olarak 4, 6, 8 veya 10 cm kalınlığında ve 6×10, 8×15, 8×8 veya 10×10 cm ebatlarında üretilmektedirler.
4- Kumlu bazalt küp taş
Kumlu bazalt küp taşlar, çoklu ebatlama makinesinde ebatlandıktan sonra kumlama makinesinde kumlanarak yüzeyleri pütürlü hale getirilmektedir. Bu işlemin temel amacı taşın kayganlığını ortadan kaldırmaktır.
Hazırlayan: Rıza Keskin